مقدمه تسویه معاملات :

تسویه معاملات لازمه‌ ورود به هر حوزه‌ و کسب موفقیت در آن، آشنایی با اصطلاحات تخصصی آن حوزه است. بورس اوراق بهادار ایران هم از این قاعده مستثنا نیست. فرقی نمی‌کند که با چه هدفی قصد ورود به بورس را داشته باشید . در هر صورت باید برای رسیدن به هدفتان ابتدا باید با مفاهیم این بازار آشنایی داشته باشید.چرا که هر روز با آن‌ها درگیر خواهید بود. یکی از این مفاهیم مهم تسویه‌ی معاملات است.

هدف موسسه کار آفرین آوای مشاهیر:

اینها پرسش هایی هستند که سعی شده دراین مقاله درموسسه کارآفرین آوای مشاهیر در راستای آموزش بورس در شیراز بطور مختصرپاسخ داده شوند.پس تا پایان با ما همراه باشید.

تسویه معاملات چیست؟

همانطور که می‌دانید .خرید و فروش سهام توسط اشخاص در بورس تهران به واسطه‌ی کارگزاری‌ها انجام می‌گیرد . هر فرد برای انجام معامله باید حساب مخصوصی در کارگزاری داشته باشد. هر معامله دو طرف مستقیم و دو طرف غیر مستقیم دارد . طرف‌های مستقیم همان خریدار و فروشنده سهام در یک نماد خاص هستند . که در ساعات معاملاتی بازار بورس  اقدام به خرید یا فروش سهام می‌کنند. طرف‌های غیر مستقیم در واقع کارگزاری‌هایی هستند.

واسطه ی معاملاتی بین خریداران و فروشندگان:

واسطه‌ی معاملاتی بین خریداران و فروشندگان سهام یک نماد معین می‌باشند. پس از انجام معامله وجه خرید و فروش سهام مورد معامله بین کارگزاری خریدار و فروشنده جا به جا می‌شود .که به این امر تسویه معاملات می‌گویند. در یک تعریف ساده‌تر می‌توان گفت تسویه معاملات به معنی جا به جایی پول و اوراق بهادار بین خریدار و فروشنده در یک سیستم معاملاتی است.

به دلیل تعدد معاملات و کارگزاری‌های موجود، لازم است. تا یک نهاد مرکزی واسطه بین کارگزاری‌های وجود داشته باشد. تا تسویه معاملات به سهولت انجام شود. این نهاد مرکزی شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه‌ی معاملات انجام می‌شود. بنابراین ساز و کار تسویه معاملات را می‌توان بدین صورت تشریح کرد .

ساز و کار تسویه معاملات :

پس از انجام معامله بین خریدار و فروشنده، وجه خریدار از کارگزار خریدار وارد سیستم مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه شده. پس از آن وارد حساب کارگزار فروشنده می‌شود. لازم به ذکر است که شخص فروشنده می‌تواند. وجه حاصل از فروش سهام خود را حداقل بعد از یک روز کاری پس از انجام معامله از کارگزاری خود درخواست نماید.  پس از حداقل دو روز کاری از حساب خود برداشت نماید.

نکته :

لازم به ذکر است که روند تسویه معاملات دو روز کاری طول کشیده و علت تاخیر در برداشت وجه توسط فروشنده همین موضوع می‌باشد. در واقع می‌توان گفت که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه نقش اتاق پایاپای را بر عهده دارد و امین هر دو طرف معامله محسوب می‌شود.

کارگزار ناظر کیست؟

همانطور که می‌دانید در بورس اوراق بهادار ایران معاملات سهام برای مشتریان حقیقی از طریق کارگزاری‌ها و یا کارگزار ناظر انجام می‌گیرد. در واقع کارگزاری‌ها واسطه‌ی بین خریداران و فروشندگان محسوب می‌شوند. در سیستم معاملاتی پیشین سهام، افراد می‌توانستند سهام خود را در کارگزاری‌های مختلف به فروش برسانند.

چگونه می‌توان کارگزار ناظر را تشخیص داد؟

اگر تنها در یک کارگزاری حساب معاملاتی داشته باشید و تمامی خرید و فروش‌های خود را با همان حساب معاملاتی انجام دهید؛ کارگزار ناظر شما همان کارگزاری است که با آن کار می‌کنید. ولی اگر دارایی سهام‌تان در نمادهای معاملاتی مختلف متفاوت است، کارگزار ناظر با توجه به سابقه‌ی معاملاتی شما با کارگزاری‌های مختلف تعیین خواهد شد. بدین معنی که در هر نماد معاملاتی بسته به سابقه معاملاتی، کارگزار ناظر متفاوتی خواهید داشت.

تغییر کارگزار ناظر

روش سنتی برای تغییر کارگزار ناظر بدین‌صورت است .که سهامدار پس از فروش تمام دارایی سهام خود در یک نماد معاملاتی. حداقل برای یک روز معاملاتی دارایی سهام خود را در آن نماد صفر نگه دارد. پس از این انجام روند، کارگزار خریدار در اولین معامله آن نماد، کارگزار ناظر محسوب خواهد شد. علاوه بر روش سنتی روش‌های دیگری هم برای تغییر کارگزار ناظر وجود دارد.

سه روش تغییر کارگزار ناظر:

• نخستین روش آن است که به صورت حضوری به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه مراجعه کرده. و با ارا‌ئه‌ی اصل و کپی شناسنامه، درخواست تغییر کارگزار خود را ثبت کنید.روش دوم آن است که به سایت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه مراجعه کرده . پس از دریافت و تکمیل فرم درخواست غیرحضوری تغییر کارگزار ناظر، آن را به همراه گواهی امضا از دفاتر اسناد رسمی برای شرکت سپرده‌گذاری مرکزی پست کنید.روش آخر هم مراجعه به کارگزاری‌هایی است . که در نماد معاملاتی موردنظر می‌توانند به عنوان کارگزار ناظر فعالیت کنند.