معاملات بلوکی چیست ؟
فعالان بازار سرمایه با اصطلاح «بلوک» کمابیش آشنا هستند. ولی احتمالا برخی از سهامداران با فرآیند دقیق معامله بلوکی آشنایی نداشته . هدف از این نوع معامله بورس را نمی‌دانند. تا به حال به این فکر کرده‌اید . که چرا معامله بلوکی انجام می‌شود؟ حجم معاملات در بلوک چقدر است؟ فرق بلوک با کد به کد چیست؟ آیا اثر مستقیم یا غیرمستقیم این اقدام را بر سهم مشاهده کرده‌اید؟ آیا معاملات بلوکی باعث رشد قیمت سهم می‌شوند؟ در این مقاله قصد داریم به تعریف معاملات بلوکی و پاسخ این سوالات بپردازیم.
هدف موسسه کار آفرین آوای مشاهیر :
اینها پرسش هایی هستند . که سعی شده در این مقاله در موسسه کار آفرین آوای مشاهیر در راستای آموزش بورس در شیراز بطور مختصر پاسخ داده شوند پس تا پایان با ما همراه باشید .
آیا با انواع معامله، آشنا هستید؟
معاملات در بازار اوراق بهادار به خرد، بلوک و عمده تقسیم می‌شوند. در معاملات بلوک و عمده بورس ، حجم بیشتر و قابل توجهی از سهام شرکت، معامله می‌شود. قیمت سهام این نوع معاملات معمولا از معاملات خرد بالاتر است . سازوکار انجام معامله و تسویه نیز تفاوت‌هایی با معاملات خرد دارد. معامله عمده بر اساس زمان تسویه بها به دو نوع «عادی» و «شرایطی» تقسیم می‌شوند. فرایندی که طی آن، سهام موضوع فروش به خریداران بالقوه عرضه شده . در نتیجه، آن سهام در سیستم معاملاتی خریداری می‌شود. میان معاملات عمده عادی و عمده. شرایط مشترکی وجود دارد. اما شیوه تحقق معاملات عمده شرایطی، روال متفاوتی را طی می‌کند. در معاملات عمده عادی، مبادله طرفین، ظرف ۳ روز انجام می‌شود. اما در معاملات عمده شرایطی، در حالی که انتقال سهام در زمان قطعیت معامله صورت می‌گیرد. پرداخت بخشی از بها، خارج از سازوکار یا فرابورس و به‌صورت مدت‌دار انجام می‌پذیرد.
منظور از معاملات بلوکی بورس چیست؟
سفارش خرید یا فروش بخش بزرگی از سهام یک شرکت را «معامله بلوکی» می‌گویند. این معامله با یک قیمت توافقی معین، میان خریدار و فروشنده، انجام می‌شود. قواعد مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی در معامله بلوکی، رعایت نمی‌شود. به‌طور معمول، سرمایه‌گذاران حقوقی وارد این معاملات می‌شوند. با توجه به نقد شوندگی سهام، معاملات بلوکی قیمت آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای جلوگیری از این تاثیرات شدید، خریدار و فروشنده در خارج از سیستم معاملاتی روی قیمت معامله، توافق می‌کنند.
بازار بلوک :
معاملات بلوکی با عنوان «سفارش‌های بلوکی» هم شناخته می‌شوند. در ایران، بازار جداگانه‌ای برای انجام این معاملات بورس ایجاد شده که به آن «بازار بلوک» گفته می‌شود.
در بیشتر موارد، سرمایه گذاران می‌توانند سهام . حق تقدم قابل معامله بورسی را در شرایطی که حجم آن حداقل ۵۰ برابر محدودیت حجم هر سفارش در بازار عادی – یا ارزش معامله آن معادل ۲۰ میلیارد ریال – باشد . را در بازار معاملات بلوک معامله کنند. البته به شرطی که این پیشنهاد مشمول نصاب‌های معامله عمده نباشد. حداقل و حداکثر تعداد سهام قابل معامله در معاملات بلوک برای شرکت‌های فرابورسی نیز به شرح زیر است:
سهام شر کت ها :
«شرکت‌هایی که تعداد سهام پایه آن‌ها بـیش از سه میلیـارد سهم باشد . بزرگ‌تر یا مساوی نیم و کمتر از یک درصد تعداد سهام پایه برای شرکت‌هایی کـه تعداد سهام پایه آن‌ها کمتر یا مساوی سه میلیارد سهم باشد . بزرگ‌تر یا مساوی یک و کمتر از پـنج درصـد تعداد سهام شرکت ها پایه و این مقدار باید کوچک‌تر از سازوکار معاملات عمده باشد.» ساعت آغاز، خاتمه و طول هر جلسه معاملاتی مانند بازار بورس عادی است. دامنه نوسان مجاز قیمت نیز مانند بازار معاملات خرد است. قیمت مرجع روزانه برای بازار معاملات بلوک، معادل قیمت مرجع همان روز بازار عادی است. سایر شرایط معاملات بلوک، مشابه معامله در نماد اصلی است. وقتی نماد معاملاتی سهم در بازار عادی متوقف باشد . نماد معاملاتی سهم در بازار بلوک نیز متوقف خواهد بود. معاملات در بازار بلوک در نمادی مجزا از معاملات بازار عادی صورت می‌گیرد . در محاسبه قیمت پایانی و شاخص‌های فرابورس لحاظ نمی‌شود. در بازار بلوک، فقط سفارش محدود قابل‌اجرا بوده و استفاده از کد معاملاتی گروهی در این بازار مجاز نیست.
معاملات بلوکی چگونه انجام می‌شوند؟
ابتدا پیشنهاد خرید یا فروش توسط کارگزار مربوطه در سامانه معاملات بلوک با قیمت معین ثبت می‌شود. کارگزار پذیرنده پیشنهاد، قیمت پیشنهادی را در سامانه را می‌پذیرد. درصورتی‌که پیشنهاد فروش «با امکان تسویه خارج از پایاپای» باشد . کارگزار پذیرنده پیشنهاد فروش، می‌تواند پیشنهاد ارائه شده . را با یکـی از شروط «صرفاً خارج از پایاپای» یا «نقدی و خارج از پایاپای» بپذیرد. درصورتی‌که روش تسویه پیشنهاد فروش ارائـه شـده «صـرفاً نقـدی» باشد . سفارش‌های تطبیق یافته جهت تائیـد بـه بـورس / فرابـورس ارسـال می‌شود.