در بازار بورس اوراق بهادار تهران معاملات به دو صورت خرد و عمده انجام می‌شود. در معاملات عمده حجم زیادی از سهام شرکت با روش معاملاتی و پرداخت متفاوت از معاملات خرد، مبادله می‌شود. شاید تابه‌حال اصطلاح “بلوک” ، “معاملات بلوکی” یا “کد به کد در بورس” را در بازار شنیده باشید، اما احتمال دارد باهدف و فرآیند انجام این نوع معاملات آَشنایی نداشته باشید.

هدف موسسه کارآفرین آوای مشاهیر:

اینها پرسش هایی هستند که سعی شده در این مقاله در موسسه کار آفرین آوای مشاهیر در راستای آموزش بورس در شیراز منتشر شده است . به طور مختصر پاسخ داده شوند. پس تا پایان با ما همراه باشید.

در این مقاله به بررسی سازوکار فرآیند معاملات بلوکی و کد به کد می‌پردازیم و متوجه خواهیم شد که:

• معاملات بلوکی چیست؟

• نحوه انجام معاملات بلوکی به چه صورت است؟

• نحوه مشاهده معاملات بلوکی چیست؟

• آیا ارزش معاملات بلوکی در ارزش معاملات کل بازار اثر دارد؟

• آیا معامله بلوکی باعث رشد قیمت سهم می‌شود؟

• معاملات کد به کد چیست؟

• نحوه مشاهده معاملات کد به کد چیست؟

• فیلترنویسی معاملات کد به کد چگونه است؟

• تفاوت معامله بلوکی با کد به کد چیست؟

معاملات بلوکی چیست؟

زمانی که بخش بزرگ و قابل‌توجهی از سهام شرکت معامله می‌شود، گفته می‌شود که “معامله بلوکی” انجام‌شده است. در این نوع معامله که معمولاً توسط سهامداران حقوقی صورت می‌گیرد، محدودیت حجمی و قیمتی وجود ندارد و خریدار و فروشنده با توافق در قیمتی معین که معمولاً از قیمت معاملات خرد سهم بیشتر است، به انجام معامله می‌پردازند.

این معاملات در بازار جداگانه بنام “بازار بلوک” انجام می‌شوند، به این دلیل که از تحت تأثیر قرار گرفتن قیمت سهم به خاطر حجم بالای معاملات جلوگیری شود. در شرایطی که حجم معاملات سهام و یا حق تقدم سهام شرکت‌های بورسی حداقل ۵۰ برابر محدودیت حجم هر سفارش در بازار عادی و یا ارزش معامله بیش از ۲ میلیارد تومان باشد، می‌توان معامله بلوکی انجام داد.

نحوه انجام معاملات بلوکی به چه صورت است؟

همان‌طور که گفته شد انجام معامله و تسویه‌حساب در معاملات بلوکی با بازار عادی تفاوت‌هایی دارد. تسویه بها سهام مبادلاتی، می‌تواند به دو صورت “عادی” و “شرایطی” انجام پذیرد. در معاملات بلوکی ابتدا کارگزار فروشنده، سفارش فروش خود را در سامانه معاملات بلوک در قیمت مشخص ثبت می‌کند، سپس کارگزار خریدار با قبول سفارش فروش در آن قیمت وارد معامله می‌شود. درصورتی‌که سفارش فروش امکان “تسویه خارج از پایاپای” را داشته باشد، کارگزار خریدار می‌تواند سفارش فروش را به دو صورت ” صرفاً خارج از پایاپای” و یا “نقدی و خارج از پایاپای” قبول کند. و درنهایت پس از طی مراحل، سفارش جهت تائید به بورس/ فرابورس ارسال می‌شود.

آیا ارزش معاملات بلوکی در ارزش معاملات کل بازار اثر دارد؟

بله، در معاملات بلوکی ارزش کل معاملات شامل مجموع ارزش معاملات خرد (عادی) و معاملات عمده و بلوک است. برای به دست آوردن ارزش خالص معاملات خرد می‌بایست ارزش معاملات بلوک و عمده را از ارزش معاملات کل کسر کنیم.

آیا معامله بلوکی باعث رشد قیمت سهم می‌شود؟

اغلب سهامداران زمانی که بر روی یک نماد معامله بلوکی انجام می‌شود، انتظار رشد قیمت در آن نماد رادارند، چراکه معامله بلوکی در قیمتی بالاتر از قیمت نماد انجام می‌شود. درنتیجه تقاضا سهامداران در سهم افزایش‌یافته و موجب افزایش قیمت آن می‌شوند.

معامله بلوکی می‌تواند دو حالت زیر را ایجاد کند:

• حالت اول: انجام معامله بلوکی موجب شود، فرد خریدار با مالکیت آن سهم صاحب کرسی مدیریتی شرکت شود و به‌نوعی تغییر مدیریتی ایجاد شود.  درنتیجه این تغییر سهامدار با اعمال سیاست‌های مدیریتی جدید در روند کاری و فعالیت‌های آتی شرکت، موجب افزایش تقاضا بر سهم شود. برای ایجاد تغییرات مدیریتی توسط سهامدار جدید می‌بایست اندازه بلوک معاملاتی بالاتر از ۵۰ درصد باشد.
• حالت دوم: سهامداری برای وارد شدن به هیئت‌مدیره شرکت با کسری از سهام مواجه است، درنتیجه حاضر است به هر قیمتی آن سهم را از بازار جمع کند. این اتفاق موجب رشد قیمت سهم خواهد شد.